Mijn moeder is mijn hoofdpersonage in mijn boek. Het duurde maanden voordat ze instemde met mijn voorstel. Ze moest er lang over nadenken, mede door het oud zeer dat het op zou rakelen. Maar dat liet haar niet kisten en dus gingen we in gesprek over de reden van haar deelname en de verwachtingen over het boek.
Waarom heb je besloten ja te zeggen tegen het delen van jouw verhaal in boekvorm?
Ik heb jou al heel lang beloofd om mijn verhaal over mijn jeugd te vertellen. Dit is een mooie kans om het met je te delen. Ik hoop dat, wanneer ik je alles heb vertelt, jij mij beter begrijpt. Wie ik ben en waarom. Ik heb er lang over na moeten denken, omdat het weer veel gevoelens omhoog gaat brengen. Dingen die ik door de jaren heen bewust ben vergeten. Ik geloof dat ons brein in staat is dingen weg te stoppen om onszelf te beschermen. Om pijn weg te stoppen. Ik denk dat dat bij mij zeker het geval is. Wanneer ik weer over vroeger nadenk of er over ga praten, komt dat weer naar boven. Daar ben ik best een beetje huiverig voor. Maar ik heb de belofte aan jou gedaan, en ik sta er nog steeds achter.
Wat verwacht je van mij?
Dat jij je werk doet, je research en de interviews. Er open in staat. Ik vertel je alles wat je wil weten. Voor het inleveren van het manuscript wil ik wel lezen wat het is geworden en dat als er iets is wat mij niet bevalt, je dat aanpast. Natuurlijk snap ik dat het een autobiografische roman wordt en dat het ook een gedeelte fictief gaan zijn. Toch wil ik dat mijn verhaal goed overkomt. We gaan zien waar het schip strand, we zullen vast tot een compromis komen. Daar ben ik niet bang voor. Ik weet dat je het kan.
Waarom wil je je broer graag bij sommige gesprekken hebben?
Jouw oom Ben is heel makkelijk, hij staat anders in het leven. Toen ik hem opbelde om te vragen of hij mee wilde werken aan interviews voor jouw boek, zei hij direct ja. Ik heb er daarentegen weken over nagedacht. Jouw oom komt met alles weg. Hij hoefde niet voor onze halfzusjes te zorgen toen we klein waren, simpelweg omdat hij weigerde. Daarom kwam dat werk bij mij te liggen. Ik heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Hij is wat egoïstischer.
Zijn nuchtere houding kan mij helpen dingen te herinneren. Hij kan me wel helpen dingen te herinneren.
Ik houd gewoon heel veel van mijn broer. Mijn moeder daarentegen ken ik niet. En hoe kan je van iemand houden die jou niet kent? Zij heeft eigenlijk ook nooit het initiatief genomen om onze relatie te verbeteren. Als je dat echt wil, dan kan je dat ook doen. Ze is heel eenzaam, heeft niemand. Als ze het licht zou zien zou ze daar iets aan kunnen doen. Maar zij kiest ervoor in het verleden te leven. Dan leef je niet, dan ben je al dood. Mijn broer daarentegen is er altijd voor mij geweest. Hij kan een extra dimensie brengen aan het verhaal.
Jij hebt mij in je leven, je kent me door en door. Maar moet je je voorstellen dat je je moeder sinds je 13e niet meer om je heen hebt, haar niet meer kent. Al is het familie. Is het dan wel je moeder?
Zou je willen dat je moeder en je zusjes het verhaal lezen?
Daar ga ik niet op aansturen. Ze mag het lezen. Mijn zusjes mogen het lezen. Maar die zijn naar mijn mening net zo verknipt, door hun opvoeding. Als je niet aan jezelf werkt, dan knap je er ook niet van op. In feite ken ik hen ook niet. Ik heb met liefde voor ze gezorgd toen ze klein waren, maar wat weet je daar als peuter nou nog van.
Begrijp me niet verkeerd, ik heb ook bepaalde negatieve patronen opgelopen door mijn opvoeding. Of dat effect heeft gehad op mijn dochters? Ik denk dat ik jullie wel de ruimte heb gegeven om je te kunnen ontwikkelen. De basis heb gegeven om een mooi leven op te bouwen. Ieder huisje heeft z’n kruisje, maar we hebben het altijd gered. Ik ben toch heel tevreden en trots op hoe jullie in het gezin opgegroeid zijn. Ik had dat niet.
Hoe vind je het idee dat dit boek uitgegeven zou kunnen worden?
Ja. Dat vind ik lastig, omdat mijn moeder en zusjes het dus ook kunnen lezen. Ik neem aan dat je in het voorwoord schrijft dat het berust op mijn visie en mijn herinneringen. Niet dat ik bang ben voor hun reacties. Het is zoals het is. Ik denk dat het verhaal best aangeeft hoe sterk een mens kan zijn, of soms juist helemaal niet. Ik ben trots op waar ik nu sta. Je hebt ook mensen die de vernieling in gaan. Ik heb het zelf bij anderen mis zien gaan.
Ik hoop dat als het boek uitgegeven wordt, mensen die in dezelfde situatie zitten of hebben gezeten te laten zien dat je je leven terug kan pakken en er zelf iets van kan maken.
Maar het schrijven lijkt me vooral moeilijk voor jou. Ik heb er zelf wel ideeën over. Hoe het is gegaan, wie ik ben. Zo denk ik dat ik wat zwaarmoedig ben en te bezorgd. Maar als je zou vragen wat ik het meest aan mijn jeugd over heb gehouden is dat dat ik mezelf nooit goed genoeg of waardig genoeg vind.
Als je ouders je een warm nest kunnen bieden, dan weet je in je hart dat je altijd ergens heen kan. Als je dat niet hebt, dan heb je het gevoel dat je het niet goed genoeg doet, dat anderen mensen beter zijn. Een afgedankt gevoel.
Maar alles wat ik wilde bereiken, heb ik toch wel bereikt. Dat jullie normaal op konden groeien, in een gezin. Dat jullie alles kunnen doen en bereiken wat jullie willen.
